ابن ملجم سوزان
کاشان فردا – علی‌اکبر ارشدی ابیانه / مردم ابیانه مراسم هوم بابا را تا حدودی حفظ کرده‌اند، اماعلاوه بر هوم بابا مراسم ابن‌ملجم‌سوزان نیز در ماه رمضان وجود داشته است که فراموش شده است.
از اواسط ماه رمضان، جوانان شکلک ابن‌ملجم را با تکه‌های پارچه کهنه درست می‌کردند و به آن لباس‌های ژنده می‌پوشاندند و سر آن را بصورت یک کره‌ی تو خالی می‌ساختند تا در آن قدری باروت بریزند و کلاهی کهنه بر این سر قرار داده و سوار بر الاغی می‌کردند و در کوچه‌ها می گردانیدند و دسته‌جمعی می‌خواندند:
ابن‌ملجم مراد
اف به این گوشه کلات
ابن‌ملجم لعینه
سگ لعنتی همینه
همچنین این شعر به زبان ابیانه به صورت زیر خوانده می‌شد:
اموملجم لعینا
سگ لعنتی همینا
اموملجم مراد
تف به نن گوشا کلاد
بعد از گردش در کوچه‌ها آن را بر بالای قلعه می‌بردند و در آن‌جا با هلهله به آتش می‌کشیدند. مردم هم در پشت‌بام‌ها به تماشای این رسم جمع می‌شدند.
جالب است که مردم محله بالا و محله پایین هر یک جداگانه این رسم را برگزار می‌کردند، و گاهی هم رقابتی میان آن‌ها به وجود می‌آمد و هر کسی سعی می‌کرد مجسمه ابن‌ملجم را به قلعه دیگری ببرد و آتش بزند و البته جوانان مقابل هم به مقابله بر می‌خواستند و گاهی کار به خشونت می‌کشید.
ریشه‌یابی مراسم
برای تاریخچه این مراسم که آیا مخصوص ابیانه است یا در جای دیگر نیز وجود دارد و چگونه این مراسم وارد فرهنگ ابیانه شده است، به متون مختلف مراجعه کردم و وجود مراسم به این صورت را در اطراف کاشان در نشلج و ابوزیداباد یافتم که هر دو با ابیانه در ارتباط بودند و نشان می‌دهد که نزدیکی به کاشان سرچشمه این مراسم در ابیانه می‌باشد و مراسم این دو محل به این شرح است:
ابن‌ملجم‌سوزان در ابوزیدآباد:
این آیین امروزه نیز بصورت پراکنده در سطح شهر و بیشتر در محله‌های قدیمی‌تر شهر مانند محله توی ده دنبال می‌شود. برگزاری این آیین بدین صورت است که در روز 22 ماه رمضان، آدمکی از لباس و پارچه‌ها که انباشته از کاه می‌باشد را درست کرده و آن را در معابر عمومی نصب می‌کنند.
این آدمک که یادآور ابن‌ملجم مرادی است، پیوسته مورد لعن و نفرین رهگذران قرار گرفته و تا روز 27 ماه مبارک رمضان بر بالای معابر قرار دارد. روز بیست‌وهفتم که مصادف با اجرای حکم قصاص ابن‌ملجم مرادی توسط امام حسن (ع) می‌باشد، آدمک ابن ملجم پایین آورده شده و سوار بر الاغ در محله‌ها گردانده می‌شود.
همزمان با گرداندن آدمک، گروهی از افراد این شعار را تکرار می‌کنند: لعنت بر ابن ملجم – بیش باد
پس از گرداندن در محله‌ها، در غروب روز بیست‌وهفتم بمنظور اجرای نمادین حکم قصاص، آدمک در انظار عمومی آتش زده می‌شود.
ابن‌ملجم‌سوزان در نشلج:
کودکان روستا بنا به سنتی دیرینه در شب بیست‌وهفتم ماه رمضان، با استفاده از لباس‌های کهنه عروسکی را می‌سازند که به شبیه ابن مُلجم مُرادی منسوب است.
هنر کودکانه می‌تواند برای تمسخر هر چه بیشتر هر چیزی را به این عروسک بیاراید. کریه‌بودن منظر عروسک ابن ملجم وجه شاخصه آن است.
کودکان هنگام غروب عروسک را با هیاهو در روستا می‌گردانند و با اشعار نغز و گاها با لعن و نفرین آن را به بلندی برده و به آتش می‌کشند.
ابن مُلجم مُراد
آتش از گورش دَراد
از این نویسنده:
+ به بهانه چهلم عید
