به بهانه روز جهانی مسجد
کاشان فردا – علی‌اکبر ارشدی ابیانه / در اطراف کاشان و ابیانه به مسجد «مازگه» (مزگه) گفته می‌شود.
مَزگَت واژه‌ای فارسی به معنی مسجد است و ریشهٔ آن در زبان آرامی است. معادل این واژه در آرامی هخامنشی، سریانی و مندائی «مَسْگداء» است،
علامه دهخدا منشأ واژه مِزگُت را آرامی دانسته که از آرامی وارد زبان عربی و از عربی وارد زبان فارسی گردیده است.
امروزه در غرب کشور، در زبان کُردی، مردم مساجد را در محاوره و ادبیات مکتوب «مِزگوت» می‌خوانند و در ابیانه و اطراف کاشان «مازگه» گفته می شود. و هنوز برخی از مسجدهای کهن ایران با نام مزگت نامیده می‌شود مانند «ایسپیه مزگت» (مسجد سپید) در گیلان «دزگامزگت» مازندران و مزگت طوبی خانم در کردستان.
منظور از (مـَز)در مزکد یا مزگت همان خداست، به کلمه مزدا توجه کنید که بخش نخست آن مز است و به کلمه کَد نیز دقت کنید هنوز در بسیاری از شهرهای ایران مانند نواحی اطراف کاشان مثل بادرود به خانه می گویند کَده.
واژه های میکده و دانشکده و کدبانو و کدخدا و … بیانگر این است که «کد» خانه است و مزکد یا مزگت که تغییر یافته‌ی آن است همان خانه خداست.
واژه ی مِزگُت حتی در ادبیات مکتوب فارسی گذشته بکار می‌رفته مانند:
ببست رهگذر دیو و بیخ کفر بکند
بجای بتکده بنهاد مِزگُت و منبر (عنصری)
سخن دوزخی را بهشتی کند
سخن مِزگُتی را کنشتی کند (اسدی)
البته نطر دیگری هم وجود دارد که واژه مزگت بعد از اسلام وارد فرهنگ ایران زمین شده است به این صورت که: در آغاز ورود اعراب به ایران، تلفظ مسجد برای ایرانیان دشوار بود. به دلیل آن‌که در تلفظ مسجد و مِزگُت تفاوت زیادی به نظر نمی‌رسید. تغییر و تبدیل حروف واژه‌ها به آسانی صورت گرفت و مسجد با تغییر حروف در اکثر نقاط ایران مزگت و در اطراف کاشان و ابیانه مازگه تلفظ شد.
از این نویسنده:
+ چشمه ملاحسن محل مناسبی برای کوه‌نوردان در گرمای کاشان
