در فراق استاد هوشنگ ظریف، مرجع بزرگ موسیقی ایران
کاشان فردا _ احمدرضا جعفری‌فرد بیدگلی*/ در میان خبرها و نگرانی های حاصل از ویروس کرونا، خبر درگذشت استاد هوشنگ ظریف از هنرمندان بزرگ و پیشکسوت موسیقی ایران و نوازنده چیره دست تار جامعه هنری ایران را در سوگ نشاند.
با توجه به شراط سختی که اکنون مردم ایران با آن درگیر هستند حال و مجالی برای نوشتن نداشتم ولی حق بزرگی که استاد عزیزم هوشنگ ظریف بر من دارد مرا وادار نمود که مطالبی هرچند کوتاه را در مورد ایشان بیان نمایم.
خاصیت ما انسانها این است که دوست داریم از دیگران یک موجود مقدس بسازیم و وقتی از یکی که دوستش داریم حرف میزنیم دست به بزرگنمایی میزنیم.
اما استاد ظریف به دور از اسطوره سازی و مقدس نمایی شخصیتی بود که با دیگر انسان ها فرق داشت و این موضوع بارها برای من اثبات شد.
استاد هوشنگ ظریف متولد ۱۶ آذر ۱۳۱۷ و درگذشته ۱۷ اسفند ۱۳۹۸ میباشد.
در اینجا قصد پرداختن به زندگی هنری ایشان را ندارم زیرا پرداختن به آن در این مجال نمیگنجد.
در این نوشتار مختصری به اخلاق و منش ایشان خواهم پرداخت.
عجیب اینجاست که استاد هوشنگ ظریف چنان در نوازندگی و رفتارشخصی سرآمد بود که برخلاف بسیاری از هنرمندان، هیچ منتقد و مخالفی نداشت و تمام بزرگان عرصه هنر، نام او را با احترام و تکریم به زبان می آوردند.
حتی بزرگانی چون جلیل شهناز و فرهنگ شریف که خود از قله های موسیقی ایران بودند و در مورد دیگران اظهار نظر نمیکردند از استاد ظریف به نیکی یاد مینمودند.
شاید بعضی از شما عزیزان تمجیدهای من از استاد هوشنگ ظریف را ناشی از ارادت بیش از اندازه و احساسی من بدانید اما من مطمن هستم که اگر کسی تنها یک برخورد و آشنایی کوتاه با استاد داشت شیفته او میشد.
من بارها این موضوع را از زبان افرادی که فقط یک جلسه برخورد با استاد داشته اند شنیده ام.
استاد ظریف از مراجع موسیقی ایران بود.
مرجعی که آنقدر خصوصیت ویژه داشت که نوازندگی باصلابت او تنها یکی از کوچکترین ویژگی او به شمار میرفت.
شخصیت او آنقدر متین و با وقار بود که ما شاگردانش دوست داشتیم بعد از اتمام کلاس بنشینیم و او را نظاره کنیم.
ایشان علاوه بر اینکه از شاگردان اساتید بزرگی چون روح الله خالقی ، موسی معروفی و علی اکبرخان شهنازی بودند خودشان نیز اساتید بزرگی چون حسین علیزاده-داریوش طلایی-مجید درخشانی-حمید متبسم و … را در زمینه تارنوازی تربیت نمودند.
استاد ظریف در پی کسب نام و نشان نبودند و همین ویژگی باعث شده بود تا یکی نامداران موسیقی ایران شوند.
استاد با اینکه میتوانست با برگزاری کنسرت و ضبط سی دی شهرت و ثروتی فراهم نماید اما بیشر عمرش را صرف آموزش تار نمود و بسیاری از اساتید و مدرسان خوب موسیقی ایران از شاگردان وی میباشند و تلاش خود را برای آینده موسیقی ایرانی به کار بست.
ایشان علاوه بر نوازندگی ساز تار نوازنده تنبک نیز بودند و این ساز را به خوبی مینواختند و اولین شخصی بودند که ساز تنبک را به صورت علمی و نت درآوردند.
استاد ظریف به دلیل کهولت سن ، هنرجویان خاصی را برای آموزش می پذیرفتند و هنرجو قبل از ورود به کلاس او باید دوره های مقدماتی و متوسط را نزد شاگردان ایشان طی میکرد و افتخار شاگردی ایشان برای بسیاری از نوازندگان تار رؤیایی بیش نبود.
فعالیت های هنری استاد ظریف در این مقال نمیگنجد و زندگی هنری ۶۰ ساله استاد را نمیتوان با چند جمله بیان نمود.
استاد هوشنگ ظریف نگران موسیقی ایران بود و از رفتار مسئولان با موسیقی و موسیقیدانان دلخور بود.
وقتی میدید که تلویزیون هنگام اجرای موسیقی به جای تصویر ساز و نوازنده از تصاویر گل و بلبل استفاده میکند غمگین میشد و همین موارد باعث شد که او هم مانند بسیاری از هنرمندان واقعی خانه نشین شده و فقط به تربیت شاگرد بپردازد.
سرانجام نیز این فشارها و نگرانی ها باعث شد که در ۳ سال آخر عمر به آلزایمر مبتلا شود.
دوران جوانی که سری پرشور و فارغ از دنیا داشتم یکی از بزرگترین آرزوهای من و هم دوره های من پذیرفته شدن در کلاس تار استاد هوشنگ ظریف بود و زمانی که به این آرزو رسیدم همیشه این افتخار نقطه امیدی برای من در ادامه زندگی بوده است.
برخورد استاد با ما رفتاری پدرانه بود و اینکه شاگردان او از فقدانش اینچنین آشفته و حیران هستند دور از انتظار نبود.
موسیقی ایران یکی از مراجع بزرگ خود را از دست داد.
مرجعی که هم مدرس بزرگ موسیقی بود و هم معلم بزرگوار اخلاق.
استاد ظریف مرجعی بود که گمان نمیکنم حتی گوشه ای از رفتار و بزرگمنشی او را بتوان تقلید کرد.
در این اوضاع آشفته و مصیبت های پی در پی که به مردم ایران وارد میشود تقدیر بر این واقع شد که موسیقی ایران عزادار یکی از مراجع خود باشد و دوستدارانش آن گونه که درخور نام اوست نتوانند در مراسم تشییع پیکرش شرکت نمایند.
روحش شاد و یادش گرامی
* مدرس تار و سه تار و از شاگردان استاد هوشنگ
