کاشان فردا – هشت کتاب، نام مجموعهای مکتوب شامل هشت دفتر شعر «سهراب سپهری» شاعر برجسته کاشان است.
به گزارش ایرنا؛ شرق اندوه، زندگی خوابها، مرگ رنگ، آوار آفتاب، مسافر، حجم سبز، ما هیچ ما نگاه و صدای پای آب، کتابها و سرودههایی از سهراب سپهری هستند که تعدادی از این آثار در نشریهها و مجلات منتشر شده است.
مرگ رنگ
این مجموعه در سال ۱۳۳۰ برای نخستین بار چاپ شده اما گویا چندی پس از نشر دچار دستکاریها و تغییرهایی نیز شده است.
سروده «وهم» از این دفتر شاعر:
جهان آلوده خواب است/ فرو بسته است وحشت در به روی هر تپش، هر بانگ/ چنان که من به روی خویش/ در این خلوت که نقش دلپذیرش نیست/ و دیوارش فرو میخواندم در گوش:/ میان این همه انگار/ چه پنهان رنگها دارد فریب زیست!/ شب از وحشت گرانبار است/ جهان آلوده خواب است و من در وهم خود بیدار/ چه دیگر طرح میریزد فریب زیست/ در این خلوت که حیرت نقش دیوار است؟
زندگی خوابها
چاپ نخست آن در سال ۱۳۳۲ بوده و «مرغ افسانهای» سرودهای بلند در این بخش است که از صفحه ۱۱۰ تا صفحه ۱۱۷ را در بر گرفته است.
فانوس خیس، جهنم سرگردان، یابود، گل کاشی و مرز گمشده از زیباترین اشعار این کتاب هستند.
آوار آفتاب
این مجموعه با وجودی که در سال ۱۳۳۷ آماده چاپ بوده اما در سال ۱۳۴۰ منتشر شده است.
سروده «غبار لبخند» را در میانه دیگر اشعار سپید سهراب در این روزهای بهاری و با طروات مرور میکنیم.
میتراوید آفتاب از بوتهها/ دیدمش در دشتهای نم زده/ مست اندوه تماشا، یار باد/ مویش افشان، گونهاش شبنم زده/ لالهای دیدیم لبخندی به دشت/ پرتویی در آب روشن ریخته/ او صدا را در شیار باد ریخت/ جلوهاش با بوی خاک آمیخته/ رود، تابان بود و او موج صدا/ خیره شد چشمان ما در رود وهم/ پرده روشن بود، او تاریک خواند/ طرحها در دست دارد دود وهم/ چشم من بر پیکرش افتاد، گفت:/ آفت پژمردگی نزدیک او/ دشت: دریای تپش، آهنگ، نور/ سایه میزد خنده تاریک او
فراتر، سایبان، آرامش، محراب، بیراههای در آفتاب، خوابی در هیاهو و برتر از پرواز نام اشعار دیگری از این کتاب است.
بیشتر بخوانیم:
+ بهترین شعرهای مدرن را سپهری سروده و از همه همعصرانش ماندگارتر خواهد بود
شرق اندوه
سال ۱۳۴۰ نخستین بار این کتاب چاپ شد؛ هلا، نا، و، چند، شورم را و شیطان هم، از سپید سرودههای آن هستند که در اینجا کوتاه شعر گزار را آوردهایم.
باز آمدم از چشمه خواب، کوزه تر در دستم/ مرغانی میخواندند. نیلوفر وا میشد. کوزه تر بشکستم/ در بستم/ و در ایوان تماشای تو بنشستم
صدای پای آب
سال ۱۳۳۴ چاپ اول آن بوده و اشعار در دوره دوم انتشار مجله آرش، شماره سوم به طبع رسیدهاند. سروده بلند و معروف «اهل کاشانم روزگارم بد نیست» در این مجموعه جای دارد و از صفحه ۲۷۱ تا صفحه ۲۹۹ کتاب را در بر گرفته و چند مصرع پایانی آن در این زمانه پر هیاهو بسی خواندنی است.
…کار ما شاید این است/ که میان گل نیلوفر و قرن/ پی آواز حقیقت بدویم (کاشان-قریه چنار، تابستان ۱۳۴۳ شمسی)
مسافر
این کتاب نیز مجموعه شعری بلند با همین عنوان «مسافر» است که در سال ۱۳۴۵ در مجله آرش دوره دوم شماره پنجم چاپ شده که ۲۵ صفحه از کتاب به آن اختصاص دارد.
قطعهای کوتاه از دل سروده بلند مسافر: عبور باید کرد/ و همنورد افقهای دور باید شد/ و گاه در رگ یک حرف خیمه باید زد/ عبور باید کرد/ و گاه از سر یک شاخه توت باید خورد
حجم سبز
سهراب این کتاب را که اول بار در سال ۱۳۴۶ از سوی انتشارات روزن چاپ شده، به «بیوک مصطفوی» پیشکش کرده است. اشعار شناخته شدهای همچون پشت دریاها، من، گل، آب را گل نکنیم و در گلستانه در این مجموعه شعر جای دارند.
سرودهای با عنوان «پرهای زمزمه»
مانده تا برف زمین آب شود/ مانده تا بسته شود این همه نیلوفر وارونه چتر/ ناتمام است درخت/ زیر برف است تمنای شناکردن کاغذ در باد/ و فروغ تر چشم حشرات/ و طلوع سر غوک از افق درک حیات/ مانده تا سینی ما پر شود از صحبت سنبوسه و عید/ در هوایی که نه افزایش یک ساقه طنینی دارد/ و نه آواز پری میرسد از روزن منظومه برف/ تشنه زمزمهام/ مانده تا مرغ سر چینه هذیانی اسفند صدا بردارد/ پس چه باید بکنیم؟/ من که در لختترین موسم بیچهچه سال/ تشنه زمزمهام؟/ بهتر آن است که برخیزیم/ رنگ را بردارم/ روی تنهایی خود نقشه مرغی بکشم
ما هیچ، ما نگاه
ای شور ای قدیم، نزدیک دورها، وقت لطیف شن، هم سطر هم سپید، اینجا پرنده بود و متن قدیم شب، سرودههایی چند در دل هشتمین کتاب سهرابند.
و پایان کلام: محراب
تهی بود و نسیمی/ سیاهی بود و ستارهای/ هستی بود و زمزمهای/ لب بود و نیایشی/ من بود و تویی/ نماز و محرابی
جای پای واژگانی همچون کویر، شنزار، صدا و نوسان، دریا و خواب، آب، زمان، تپش، تماشا و زمین در اشعار شاعر خطه کویر اندکی پررنگتر است و چندی نیز از کاشی و کاشان در سرودههایش به چشم میخورند.
سهراب سپهری شاعر، نویسنده و نقاش و از مهمترین شاعران معاصر ایران است که شعرهایش به زبانهای بسیاری از جمله انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه شدهاند.
او سرانجام در غروب دوشنبه ۱ اردیبهشت سال ۱۳۵۹ در بیمارستان پارس تهران به علت ابتلا به بیماری سرطان خون درگذشت. صحن امامزاده سلطانعلی بن محمد باقر روستای مشهد اردهال واقع در اطراف کاشان میزبان ابدی سپهر آسمان شعر ایران گردید.
انتشارات طهوری مجموعه شعر «هشت کتاب» را در ۴۵۷ صفحه منتشر کرده است.
کاشان فردا را در اینستاگرام دنبال کنیم: https://www.instagram.com/kashanefarda.ir