کرونا، دینداری و محرم
کاشان فردا – در موج نخست همه‌گیری کرونا که از روزهای ابتدایی اسفندماه سال پیش آغاز و نخستین مبتلایان از شهر قم شناسایی شدند، چون هنوز عمق فاجعه پدیدار نشده بود، عده‌ای تلاش کردند با استناد به مفاهیم معنوی مثل «شفا» مقابل محدودیت‌های اعمال شده مقاومت کنند.
عمده این فعالیت‌ها، معطوف به نهی از بستن حریم حضرت معصومه در قم و حرم امام رضا (ع) در مشهد بود. این در شرایطی بود که هنوز ابعاد فاجعه کرونا نه برای ایران، که برای جهان هم شناسایی نشده بود.
با بروز نشانه‌های مقدماتی از خطرناکی ویروس، مقاومت‌ها تمام شد، اگرچه یکی دو مورد نادر هم نیاز به تذکر پیدا کرد.
آغاز ماه مبارک رمضان با بروز و ظهور نشانه‌های مشخصی از ناشناخته‌بودن ویروس و خطرناکی آن همزمان بود. طی این مدت تعدادی از روحانیون شاخص، نمایندگان مجلس و شخصیت‌های سیاسی و پزشکان و کادر درمان به علت ابتلا به بیماری کووید۱۹ جان خود را از دست داده بودند.
برخی از قربانیان شاخص کرونا در موج نخست
اکبر دهقان، مسئول ستاد تفسیر حوزه علمیه قم، عبدالحسین منعم، امام جمعه سابق فومن، محسن حبیبی، تولیت مدرسه علمیه مجتهدی، رضا محمدی لنگرودی، امام جمعه سابق لنگرود، سیدهاشم بطحایی نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری، هادى خسروشاهى، رئيس پیشین نمايندگى ايران در مصر، سیدمحمد میرمحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و خواهرزاده آیتالله شبیری زنجانی و …. تعدادی از روحانیون برجسته بودند که بر اثر ابتلا به کرونا در موج نخست از دنیا رفتند.
بیشتر بخوانیم:
+ چالش علم و دین در میدان رفتار دینداران
حسین شیخ‌الاسلام، دیپلمات باسابقه، محمدرضا راه چمنی نماینده ادوار و رئیس اسبق سازمان بهزیستی، محمدعلی رمضانی دستک و فاطمه رهبر منتخبان آستانه اشرفیه و تهران در مجلس یازدهم و … تعدادی از سیاسیون جان‌باخته در موج نخست کرونا بودند.
دکتر محمدعلی ربیعی، دکتر محمد محمدی، دکتر موسی فتح‌آبادی، دکتر حبیب‌الله پیروی دکتر وحید منصف کسمایی، دکتر کوروش گودرزی‌پور، دکتر عباسعلی کریمی، دکتر مظفر ربیعی، دکتر عبدالله عباسی، دکتر مجید فرهاد و … تعدادی از پزشکانی بودند که جان خود را در موج نخست کرونا از دست دادند.
آیین‌های ماه رمضان تعطیل شد
در چنین شرایطی تعطیلی آیین‌های مربوط به ماه مبارک رمضان با استقبال در تمام سطوح سیاسی و هیئات مذهبی و بدنه نظام (البته با همراهی نیروهای شاخص سیاسی) پذیرفته شده و همه مساجد و هیئات اعلام کردند مراسمی برگزار نمی‌کنند و نذرهای افطاری هم یا برگزار نشد یا با تغییر شکل برجسته‌ای، درب منازل از سوی نیروهایی از هیئات مجهز به ماسک و دستکش توزیع شد.
مراسم‌های ویژه شب‌های گرامی قدر نیز اکثرا از سوی بزرگان هیئات در منزل برگزار و از طریق فضای مجازی به شکل زنده پوشش داده شد.
با چنین تمهیداتی در کنار بسیج افکار عمومی، موج نخست کرونا مدیریت، و آمار بستری و مرگ‌و‌میر به شدت کاهش پیدا کرد.
به عنوان نمونه در منطقه کاشان که دو بیمارستان سید‌الشهدا آران و بیدگل و شهید بهشتی کاشان با تمام ظرفیت به عنوان بیمارستان‌های اصلی بستری کرونا مشخص شده بود، از اردیبهشت‌ماه به مرور و با شیبی تند، فقط به بیمارستان شهید بهشتی خلاصه شد و به مرور فقط یکی از بخش‌های طبقه چهارم این بیمارستان به بستری بیمارارن کرونایی اختصاص یافت.
اما از میانه‌های فصل بهار دوباره زنگ‌های اخطار نواخته شده، بر تعداد بستری و مبتلایان با نوسان افزوده شده و بازگشت کرونا در مورد موج در صورت بی‌مبالاتی و سهل‌انگاری هشدار داده شد.
کمتر از یکماه و اینبار با شیبی تند در مسیر صعود، بستری و مبتلایان دو برابر و سه برابر شدند و آمار و مرگ‌و میرها هم بالا رفت.
کرونا و آیین‌های عزاداری محرم
حالا ما در میانه‌های راه ایستاده‌ایم. ماه محرم در پیش و آمار ابتلا و خسارت‌ها در کنار خستگی و شهادت کادر مظلوم درمان هر روز بیشتر می‌شود.
مسئولین محترم سازمان تبلیغات اسلامی اصرار دارند آیین‌های سوگ‌واری محرم باید حضوری برگزار شود.
رئیس‌جمهور پا را فراتر گذاشته و اعلام کرده حتی در شهرهای با وضعیت قرمز هم باید آیین‌های سوگ‌واری برگزار شود. همان رئیس‌جمهوری که در روزهای نخست اعمال برخی محدودیت‌ها اعلام کرده بود «تا شنبه آینده روال‌ها باید عادی شود» شنبه‌ای که هیچ وقت نیامد و محدویت‌ها، هم تشدید شد و هم تا یکی دو ماه ادامه داشت.
در کنار این‌ها مشخصا اعلام می‌شود که مجموعه وزارت بهداشت با برگزاری مراسم به صورت حضوری مخالفند.
از طرفی آیتالله «هاشم‌زاده هریسی» عضو مجلس خبرگان با اشاره به این اصل دینی که دین اسلام اجباری برای عزاداری تعیین نکرده است، اعلام کرده فقها و مجتهدین با توجه به نظر پزشکان، درباره برگزاری مراسم عزاداری نظر خواهند داد.
آیتالله «کمال حیدری» مرجع تقلید ساکن قم هم قویا اعلام کرده که: «هیچ فرد یا نهادی نمی‌تواند درباره برگزاری مراسم عزاداری در شرایط کرونا با زور حرفش را به کرسی بنشاند.»
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین «سید ابوالفضل موسویان» استادیار دپارتمان الهیات دانشگاه مفید قم هم عقیده دارد که: «اگر مراسمی برگزار شود که در آن به فردی آسیب برسد، مسلما مسئولیت شرعی آن برعهده برگزارکنندگان است.»
جدای از این مخالفت‌ها از سمت حوزویان در سطوح مختلف، دکتر مینو محرز متخصص بیماری عفونی و عضو کمیته علمی مبارزه با کرونا و یکی از اطبای شاخص ایران که خود نیز در موج نخست به بیماری کرونا مبتلا شده؛ برگزاری تجمعات محرم را «فاجعه‌آمیز» خوانده و می‌گوید: «هنوز در شیب وحشتناک ابتلا به کرونا هستیم و خیلی از استان‌ها در وضعیت قرمز است. کمتر از یک ماه دیگر تا محرم مانده و معلوم نیست چه می‌شود.»
«احمد توکلی» نماینده سابق مجلس نیز به تصمیم دولت برای برگزاری مراسم‌های مذهبی در دوران شیوع ویروس کرونا اعتراض و اعلام کرده: «برگزاری مراسم‌های محرم در این روزها “جان هزاران عزادار را به خطر می‌اندازد.»
روزنامه جمهوری اسلامی هم در سرمقاله امروز خود به قلم مسیح مهاجری نوشت: «این روزها از یکطرف مسئولین وزارت بهداشت از مردم می‌خواهند به شهرهای زیارتی سفر نکنند، در تجمعات حاضر نشوند، مراسم عروسی برگزار نکنند، برای افراد فوت‌شده مراسم تشییع و تدفین و عزاداری جمعی برگزار نکنند و از طرف دیگر ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم می‌گیرد مراسم عرفه هرچه باشکوه‌تر برگزار شود و در محرم و صفر هم عزاداری‌های پرشور داشته باشیم.»
در چنین وضعیتی شاید رفتار صحیح در قبال آیین‌های عزاداری محرم، مصداق جهاد اکبر باشد. ما در ماه رمضان و در مقابله با موج نخست ویروس از جهاد اصغر سربلند و پیروز بیرون آمدیم، آیا در مقابله با موج دوم بیماری و در جهاد اکبر هم سربلند و پیروز خواهیم بود؟
