بازی گلدکوئیستی بانک‌ها به خط پایان رسیده است
کاشان فردا – ایرانیان در حالی سال نو را آغاز کردند که اکثرا از وضعیت اقتصادی سال 98 نگرانند. پرسش و مشورت درباره آینده کسب و کار، نرخ دلار و بازار مسکن، حالا به محافل و شب‌نشینی‌های خانوادگی هم کشیده شده است. «امسال چه می‌شود؟» پرسشی است که در ذهن همه وجود دارد.
برخی در لابه‌لای صفحه روزنامه‌ها، برخی در محیط دانشگاه و برخی با نشستن پای تلویزیون و خیره‌شدن به اخبار و تحلیل‌های شبکه‌های مختلف و برخی هم با دنبال‌کردن کانال‌های تلگرامی خاص به دنبال پاسخ این پرسش‌اند.
دکتر محمد ادیب، اقتصاددان برجسته کشور که به دعوت شرکت نوین تجارت در جمع مدیران‌عامل و فعالان شرکت‌های تجاری و اقتصادی کاشان حضور یافته‌بود، با اشاره به شاخصه‌های اقتصادی ایران می‌گوید زمان سرمایه‌گذاری در بازار مسکن به پایان رسیده است.
افزایش رکود بازار مسکن در سال آینده
ادیب می‌گوید: حقوق کارکنان دولتی در سال قبل ۱۰ درصد اضافه شد، اما مسکن در تهران ۸۵ درصد رشد داشت. یعنی به میزانی که مسکن ویژه قشر ضعیف و متوسط افزایش پیداکرد، قدرت خرید آن‌ها افزایش نیافت و این موضوع «حباب ارزش دارایی» را ایجاد کرد.
وقتی که قدرت خرید این قشر ضعیف متناسب با قیمت نباشد، معاملات مسکن کاهش میابد. الان آمار نشان می‌دهد که با کاهش معاملات روبه‌رو هستیم. کاهش معاملات همچنان تداوم خواهد داشت و راکدتر هم می‌شود.
کاهش ارزش دلار
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان می‌گوید: حباب ارزش دارایی دیر یا زود در ایران می‌ترکد. مسکن نباید بیش از ۳۰ درصد از سبد دارایی شما را تشکیل دهد. وقتی حباب دارایی بترکد، مسکن‌های بزرگ، بیشترین آسیب را می‌بیند.
دیر یا زود دولت ناچار است یارانه انرژی را هم حذف کند. بزرگ‌ترین قربانی این کار مسکن‌های لوکس هستند.
پایان بازی گلدکوئیستی بانک‌ها
دکتر ادیب بانک‌داری در ایران را «بازی گلدکوئیستی» می‌نامد و می‌گوید در این نظام، سود سپرده‌گذار از محل زیان دیگری پرداخت می‌شود، اما دیر یا زود بازی معکوس می‌شود و زیان شما، محل تامین سود دیگری می‌شود. پس با شکستن حباب اعتبار هم روبه‌رو می‌شویم.
سال‌هاست که بانک‌ها باید به سپرده‌گذار ۷ درصد سود می‌دادند اما تا ۲۳ درصد سود دادند. در دنیا، به سپرده یک درصد سود می‌دهند. این‌طور نیست که آن‌ها بانک‌داری بلد نباشند و ما بلد باشیم.
آمار بانک مرکزی می‌گوید ۶۰ درصد از سپرده‌ها نیست؛ نه که نباشد. سودی بوده که وجود نداشته و قول آن‌را به سپرده‌گذار داده‌اند. دیر یا زود این بازی تمام است. پس حباب دارایی و حباب اعتبار دیر یا زود می‌ترکد.
در ۱۰ سال گذشته هیچ چیز به اندازه سپرده‌گذاری در بانک‌ها زیان‌آور نبوده است. در اسفند سپرده‌ها ۱۰۱ میلیارد دلار بوده و امسال ۹۰ میلیارد دلار. یعنی این سودی که بانک‌ها می‌گویند داده‌اند با افزایش نرخ ارز پس گرفته‌اند.
دیر یا زود در ایران سود سپرده مثل همه دنیا یک درصد می شود درحالی که هنوز یک عده بر اساس سود سپرده زندگی می‌کنند.
این اقتصاددان می‌گوید: در شرایط پیشرو، سبد دارایی هر فرد باید به‌گونه‌ای باشد که ۷۰ درصد آن نقدشوندگی بالا داشته باشد. درحالی که ۹۰ درصد دارایی مردم ما مسکن است که نقدشوندگی پایینی دارد.
برای سبد دارایی خود فقط به بازدهی کوتاه‌مدت فکر نکنید و به نقدشوندگی هم توجه داشته باشید. نقدشنودگی که داشته باشید از فرصت‌های آتی بهتر می‌توانید استفاده کنید.
سود سپرده بانکی، عامل افزایش دلار
ادیب درباره علت افزایش قیمت دلار گفت: اگر تورم در ایران از تورم در کشورهای دیگر بیشتر باشد، به ازای این اختلاف تورم، دلار در ایران افزایش پیدا می‌کند.
اگر رشد نقدینگی در یک کشور، بیشتر از رشد نقدینگی در کشورهای دیگر باشد، باعث افزایش تورم در آن کشور می‌شود. وقتی نقدینگی ما نسبت به دنیا زیاد شد، به همان اندازه تورم بیشتری خواهیم داشت و قیمت دلار هم افزایش خواهد یافت.
۹۷ درصد نقدینگی، سپرده بانکی است و علت افزایش سپرده بانکی، افزایش سود است. منشا گرانی دلار سودی است که به سپرده‌های بانکی دادند.
بانک‌داری ۵۰۰ قطعه عملیات است. کسانی که سود سپرده می‌دهند یک قطعه آن را بلدند.
سال ۲۰۰۸ بانک‌های آمریکایی ورشکست شدند. آن‌ها دلایل ورشستگی‌شان را استخراج کردند و قانون بازل ۳ را نوشتند. آن‌ها پی بردند که بانک‌هایی ورشکست شده‌اند که سپرده‌گیری آن‌ها بیش از ۶ برابر سرمایه آن‌ها بوده است. امروز این قانون به صورت یک استاندارد بین‌المللی درآمده است. اگر صورت‌های مالی ما با بازل ۳ تنظیم نشده باشد، بانک‌های خارجی با ما کار نمی‌کنند.
اما الان میزان جذب سپرده در بانک‌های ایرانی ۱۲ برابر سپرده است. لذا آقای طیب‌نیا وزیر سابق اقتصاد گفت: افزایش دارایی بانک‌ها از نان شب واجب تر بود.
موسسات نتوانستند پول مردم را بدهند، چون چندین برابر استاندارد سرمایه از مردم پول گرفته بودند.
دلار بخریم یا نه
ادیب در پاسخ به این پرسش که آیا خریدن دلار توجیه اقتصادی دارد یا خیر؟ گفت: اگر می‌خواهید معامله کنید، برای معامله خود حد ضرر تعریف کنید و این حد در وضعیت موجود می‌تواند ۱۰ درصد باشد. می‌خواهید دلار بخرید؟ بخرید؛ اما حد ضرر داشته باشد و با بیشتر از ۳۰ درصد دارایی خود وارد امور ریسکی نشوید.
اگر وارد معاملات ریسک‌پذیر می‌شوید، در حوزه‌هایی وارد شوید که بتوانید حد ضرر را اعمال کنید. در بورس سهامی را بخرید که هر روز معامله می‌شود. سهام شرکت‌های کوچک هر روز معامله نمی‌شود.
در بازاری مانند بازار ارز و سهام، ریسک‌ها و زیان‌هایی که به دارایی ما وارد می‌شود ۱۰ برابر آن چیزی است که تصور می‌کنیم.
آدم موفق کسی است که بر اساس ریسک تصمیم بگیرد و آینده یعنی همان ریسک‌هایی که به‌زودی فرا می‌رسد.
البته دیر یا زود دوباره اقتصاد آمریکا هم دچار فروپاشی می‌شود و دلار دوباره ۴۰ درصد کاهش قیمت پیدا می‌کند. کسانی که دلار دارند ۴۰ درصد دارایی آن‌ها نخواهد بود.
استاد اقصاد دانشگاه اصفهان معتقد است بازار ایران در سال آینده رقابتی‌تر می‌شود و در این بازار رقابت کسانی موفقند که بتوانند تولید بیشتر و ارزان‌تر داشته باشند. کسب‌هایی که نقدینگی بالایی دارند، می‌توانند ارزان‌تر بخرند.
مشکات آنلاین
