روستاهایتان را نجات دهید
کاشان فردا – روستای‌ِتان را «مدرن» نکنید! که خیر دنیا و آخرت فعلا در «بومی‌گرایی» است. خشت و گل‌ها، کاشی‌ها، حوض‌های سنگی، حتی آن وسیله‌های نیمه‌شکسته پدربزرگ و مادربزرگ‌هایتان را نگه دارید، مرمت‌ِشان کنید، مراقب‌ِشان باشید. این‌ها گنجینه‌هایتان هستند. گنج‌هایی که آن‌قدر جلوی چشم‌ِتان بوده‌اند که فراموش‌ِشان کرده‌اید و ارزش‌ِشان کم‌رنگ شده در نگاهتان، اما اگر همین‌ها را بخواهید، همین امروز دوباره از نو بسازید، هزینه‌های گزافی خواهند داشت که حتی فکرش را هم نمی‌کنید.
انسان قرن 21 دنبال همین «فرصت‌‌های بازگشت» است. «ایکوموس» امسال را سال مناظر روستایی نام‌گذاری کرده است. ایرنا در یادداشتی با اشاره به این رویکرد، مناظر روستایی را از دو بعد ارتباط طبیعت و انسان و بافت فرهنگی مهم عنوان کرده است.
مناظر روستایی به معنای تولید مشترک از آب و خاک به دست انسان برای تهیه مواد غذایی و دیگر منابع طبیعی تجدیدپذیر از طریق کشاورزی، دامداری و گاوداری، ماهی‌گیری و آبزی‌پروری، جنگل‌داری، جمع‌‌آوری مواد غذایی وحشی، شکار و استخراج منابع دیگر مانند نمک است.
یک مدرس راهنمایان گردشگری هم در همین راستا معتقد است در فرایند رو به جلو جهانی‌شدن و رونق شهرنشینی، ساختارهای کوچک روستایی و سبک‌های زندگی آنان در حال از بین رفتن است و اگر ما بخواهیم روستا و منظر روستایی را حس و درک کنیم، حفظ بافت و سبک زندگی آنان از جمله موضوع تغذیه افراد، گویش و خرده فرهنگ‌ِشان دارای اهمیت است.
به روایت آرش نورآقایی، یونسکو هم برای ثبت میراث ناملموس، مثل یک رسم به خرده‌فرهنگ‌ها می‌پردازد و نه یک فرهنگ. به طور مثال در ثبت فرش، طرح فرش کاشان یا طرح فرش شیراز را ثبت کرده‌اند و برای ثبت موسیقی، موسیقی خرده‌فرهنگ‌های خراسان مهم می‌شود.
در میراث ناملموس خرده‌فرهنگ‌ها مورد توجه‌اند و منشا این میراث، روستاها و شهرهای کوچک است و حفظ روستا، به معنی حفظ یک سبک زندگی و خرده‌فرهنگ‌هایش است.
بنابراین شعار ایکوموس هم حفظ منظر و بافت روستاست که شامل حفظ معماری، سبک زندگی، کنش مردم با روستای خودشان و مبانی فرهنگی‌شان است و اگر ما به این اجزای روستا توجه نکنیم، آنان از بین خواهند رفت.
اما نکته مهمی که این نظریه‌پرداز گردشگری مطرح می‌کند، این است که منظر روستایی را نباید تنها به گردشگری ربط داد، ولی نمونه مثبتی از این ارتباط می‌تواند اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی باشد که بخشی از زندگی روستایی در قالب اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی تجاری شده‌اند.
بوم‌گردی‌ها خانه‌های روستایی‌اند تا گردشگران با زندگی اصیل ایرانی در اقوام مختلف آشنا شوند. مثلا چادرهای سفید زنان ورزنه و بُعد معماری اش مورد توجه گردشگران است.
روزنامه اصفهان زیبا
