نکوداشت استاد عباس اقبال آشتیانی
کاشان فردا – ٢١ بهمن ١٣٩٩ برابر است با شصت‌و‌پنجمین سال درگذشت استاد نامدار تاریخ و فرهنگ ایران شادروان عباس اقبال آشتیانی.
عباس اقبال متولد ١٢٧۴ در شهر آشتیان است شهری که چونان گرکان و فراهان در همان منطقه مرکزی ایران؛ بیش از حد و سهم موظف خود، رجال نامدار سیاسی و فرهنگی به ایران تقدیم کرده‌است.
عباس اقبال با تحمل رنج‌های بسیار( که جزء ویژگی‌های ناگسستنی بیشتر خانواده‌های ایرانی در شهرهای کوچک بود) توانست در تهران به مقام استادی در دارالفنون و دارالمتعلمین عالی (دانشسرای عالی و دانشگاه تربیت معلم بعدی و دانشگاه خوارزمی امروز) برسد و رسما نخستین کسی است که به نگارش و تدریس تاریخ و جغرافیا در دبیرستان و دانشگاه توفیق داشته‌است.
از برگ‌های موفقیت اقبال؛ یکی همراهی او و بهره‌مندی‌اش از محضر ادیب مفضال نامدار علامه محمد قزوینی است که از آن سوی هم مایه اعجاب و افتخار قزوینی را فراهم می‌کرده‌است.
مرور آثار اقبال آشتیانی که درباره موضوعات گوناگون تاریخ ایران است، نشان می‌دهد که همت و توجه او به دانش‌اندوزی و پژوهش مانند خدمات صادقانه اداری‌اش در ترکیه و ایتالیا، عاری از هرگونه ظاهرکاری و هیاهو و سراسر تعهد به فرهنگ ایران بوده‌است.
در جایی اقبال به دانشجویی که به اروپا رفته‌است می‌نویسد که مبادا وقت شریف خود را صرف هوا و هوس‌های برهنه در آن سامان کند و بداند که ایران با واردات مظاهر پست و غیراخلاقی فرنگ، به آستانه پیشرفت نخواهد رسید.
اهتمام به‌هنگام اقبال در انتشار مجله ادبی یادگار در یک دوره پنج‌ساله، انصافا یادگاری نیک از آن مرد دانش و فرهنگ برجای نهاده‌است که البته تعطیلی ناگهانی آن هم، ضربه روحی‌ای شدید به جان و روان اقبال وارد کرد اما به هر روی این مجله از نفایس فرهنگی سده کنونی است.
مرگ نابهنگام عباس اقبال‌آشتیانی که سمت رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا را داشت، در رم خسارتی دور از جبران تلقی شد و بدین‌ترتیب یکی از بهترین استادان و پژوهندگان تاریخ و فرهنگ ایران که بخشی از هنر و تخصص مقاله‌نویسی دانشگاهی امروز وامدار هنر و ذوق اوست از میان ما رفت.
عمده کارهای علمی و تصحیح‌های او از متون ادبی و تاریخی مانند خاندان نوبختی و دیوان امیر‌معزی و راحه‌الصدور راوندی و مانند آن، گویای پشتکار و علاقه و همت این دانشی‌مرد بزرگ است که چند دهه است که به تکرارشدن او ناامیدانه رشک می‌ورزیم.
عبدالرضا مدرس‌زاده کانال پژواک‌روشنگری
از این نویسنده:
+ صد سالگی استاد سمیعی گیلانی
کاشان فردا را در اینستاگرام دنبال کنیم: https://www.instagram.com/kashanefarda.ir
