«قسم» یک اثر جاه‌طلبانه
کاشان فردا – دومین کار سینمایی محسن تنابنده یک کار جاه‌طلبانه است؛ فیلمی با شخصیت‌های محدود در فضای تنگ و بسته یک اتوبوس در حال حرکت. جمع عناصری مثل شخصیت‌های زیاد و جاده و سفر، یادآور سریال «پایتخت» است که تنابنده علاوه بر بازی در فیلم‌نامه و تولید آن‌ها نیز نقش پررنگ و ویژه‌ای داشت. اما اطلاق عنوان تلویزیونی به آن بسیار دور از انصاف است. ریتم و ضرباهنگ کار افت نمی‌کند و فیلم‌ساز ضمن حفظ تعلیق نفس‌گیر فیلم، هربار گره جدیدی ایجاد می‌کند.
«قسم» یک مفهوم مذهبی و قانونی را به چالش می‌کشد و می‌گوید که حقیقت ممکن است فرسنگ‌ها از چیزی که به نظر می‌آید دور باشد و تعداد زیاد آدم‌هایی که یک منظر به آن نگاه می‌کنند، دلیل درستی آن نیست. از این منظر، یادآور فیلم «دوازده مرد خشمگین» ساخته سیدنی لومت است که در آن هیأت منصفه دوازده نفره یک دادگاه درباره گناه‌کار بودن یا بی‌گناهی جوانی به اتهام قتل تصمیم‌گیری می‌کنند.
اجرای صحنه سقوط اتوبوس – که گویا واقعی است و بدون دخالت جلوه‌های ویژه انجام شده – خوب از کار درآمده و غیر از این‌که یکی از بهترین بازی‌های مهناز افشار را می‌بینیم، بقیه بازی‌ها هم یک‌دست و باورپذیر است.
مهم‌ترین ایراد فیلم شاید اول تعدد شخصیت‌های فرعی باشد و این‌که واقعاً با یک بار دیدن فیلم، امکان شناخت واقعی آن‌ها وجود ندارد. نکته دوم هم این‌که پایان فیلم با تصادف و تقدیر رقم می‌خورد و شائبه تلویزیونی بودن کار را بالا می‌برد. از این منظر، ممکن است کسی برای شناخت بیش‌تر شخصیت‌ها و روابط آن‌ها به تماشای دوباره فیلم بنشیند، اما پایان تقدیرگرایانه و قطعی قصه، فقط برای کسانی جذاب است که به نقش پررنگ تقدیر معتقدند.
جابر تواضعی – کانال زیر درخت انجیر
از این نویسنده:
+ «یلدا» نسخه سینمایی «ماه عسل»
