تبلت‌ها و گوشی‌ها: خطری برای مهارت نوشتن و قدرت پردازش مغز
کاشان فردا – تا کمتر از ده سال پیش نوشتن با دست و با قلم و کاغذ روال عادی بسیاری از امور بود: ما برای نوشتن نامه، دفترچه خاطرات روزانه، پرکردن فرم‌های اداری و بانکی، نگارش شکوائیه‌های حقوقی، یادداشت کردن آدرس و شماره تلفن و امضا‌کردن از قلم و کاغذ استفاده می‌کردیم. بچه‌ها در مدارس درس خوشنویسی داشتند و خلاصه هرکسی معمولا خودکاری به همراه داشت.
با گسترش سریع گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، اما اوضاع به کل دگرگون شده است. حالا کمتر کسی در طول روز و هفته و ماه از قلم و کاغذ و نوشتن با دست بهره می‌گیرد. به مرور تایپ کردن روی کیبورد و در چند سال اخیر صفحات تاچ گوشی‌ها و تبلت‌ها، و اخیرا نرم‌افزارهای تبدیل صدا به متن، نوشتن با قلم و کاغذ را به انزوا رانده است.
شاید بگویید که این ثمره پیشرفت‌های تکنولوژیک است و باید از آن استقبال کرد، اما نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهد که حذف مهارت نوشتن با دست و استفاده نکردن از قلم و کاغذ پیامدهای ناگواری در رشد مغزی کودکان و پردازش اطلاعات در بزرگ‌سالان بر جا می گذارد.
دست نویسی چه مزایایی دارد
تحقیقاتی که در یک دهه اخیر انجام شده حاکی از این است که دست‌نویسی مهارت‌های شناختی را تقویت می‌کند. افزایش یادگیری، کاهش حواس‌پرتی و جوان‌ماندن مغز از مهمترین مزایای نوشتن با دست به جای استفاده از تایپ‌کردن با کیبورد است.
نتایج تحقیقات استانیسلاس دهاین، عصب‌شناس کالج فرانسه نشان می‌دهد وقتی می‌نویسیم، یک جریان منحصربه‌فرد در مغز فعال می‌شود که به بازشناسی آن‌چه می‌نویسیم پرداخته و آن‌را در ذهن تجزیه و تحلیل می‌کند. این جریان ذهنی، به گونه‌ای ناشناخته، یادگیری را تسهیل می‌کند.
پروفسور جیمز متخصص علوم اعصاب‌شناختی در دانشگاه ایندیانا در تحقیق خود سراغ بچه‌هایی رفت که هنوز خواندن نمی‌دانند. بچه‌هایی که ممکن است بعضی حروف را بشناسند، ولی هنوز نمی‌توانند با کنار هم قراردادن آن‌ها کلمه درست کنند. او بچه‌ها را به گروه‌های مختلف تقسیم کرد، به بعضی یاد داد حروف را بنویسند و از برخی دیگر خواست با صفحه‌کلید کار کنند.
این تحقیق نشان داد که واکنش مغز کودکان هنگام یادگیری نوشتن حروف با دست و یادگیری تایپ‌کردن روی صفحه‌کلید فرق می‌کند. شکل کلی فعالیت مغزی بچه‌هایی که با دست حروف را می‌نوشتند شبیه آدم‌های باسواد بود که خواندن و نوشتن بلدند. اما در مورد بچه‌هایی که نوشتن با صفحه‌کلید را تمرین می‌کردند چنین نبود. به‌نظر می‌رسد وقتی بچه‌ها یاد می‌گیرند با دست بنویسند، مغز جوری دیگر به حروف واکنش نشان می‌دهد. انگار بین فرایند یادگیری نوشتن با دست و یادگیری خواندن ارتباط برقرار می‌کند.
علاوه بر این، آن‌طور که پروفسور جیمز می‌گوید، شکل‌گرفتن قابلیت‌های ظریف ذهنی که برای نوشتن حروف با دست لازم است، ممکن است در بسیاری زمینه‌های دیگر رشد مغزی و شناخت هم مفید باشد.
علاوه بر كودكان، مزايای نوشتن با دست شامل حال بزرگ‌سالان نيز مي‌شود. براي بسياری از افراد بزرگ‌سال، تايپ‌كردن با استفاده از صفحه كليد، تجربه‌ای روزمره است. اين در حالي است كه مطالعات نشان داده عدم نوشتن روی كاغذ برای مدت زمان طولانی منجر به از ميان رفتن توانايی افراد برای پردازش اطلاعات جديد خواهد شد.
زندگی تکنولوژیک امروز را نمی‌توان متوقف کرد، اما باید با آگاهی به اهمیت نوشتن با دست، فرصت‌هایی برای نوشتن با قلم و کاغذ ایجاد کرد تا مهارت‌های شناختی در کودکان و قدرت پردازش اطلاعات در بزرگ‌سالان با اختلال مواجه نشود.
از خط‌خطی کردن کودکان استقبال کنیم:
بچه‌ها از ده دوازده ماهگی به بعد با مداد یا مدادهای شمعی شروع به خط‌خطی‌کردن می کنند. از این فرصت استقبال، و روزانه اوقاتی را برای انجام این کار آن‌ها مهیا کنیم.
نوشتن با قلم را با کودکان تمرین کنیم
بچه‌ها امروزه بیش از هرچیز گوشی‌های هوشمند و تبلت و کامپیوتر را در اطراف خود می‌بینند. اوقاتی را در حضور کودکان با قلم و کاغذ به نوشتن مشغول شویم حتی اگر رونویس‌کردن داستانی کوتاه یا قطعه‌ای شعر باشد. این تمرین هم قدرت پردازش اطلاعات را در مغز ما فعال می‌کند هم فرزندان‌مان با نوشتن با دست خُو می‌گیرند.
دفترچه تلفن، کارت تبریک و نامه را احیا کنیم
واردکردن شماره‌های تلفن مورد نیازمان از گوشی‌های هوشمند در دفترچه تلفن، علاوه بر تمرین نوشتن با دست، تضمینی برای گم‌نشدن شماره‌های‌مان در مواقعی است که تلفن هوشمند گم می‌شود یا می‌سوزد. در اعیاد و مناسبت‌ها کارت‌های تبریک با دستخط خودمان برای دوستان‌مان بفرستیم و لذت نامه‌نگاری را دوباره تجربه کنیم.
نوشتن را به تفریح و بازی تبدیل کنیم
در دورهمی‌های خانوادگی با چند صفحه کاغذ و چند مداد برای اطرافیان‌مان بازی و سرگرمی فراهم کنیم. بازی‌هایی مثل اسم و فامیل یا مشاعرۀ مکتوب از بازی‌های قدیمی است که فراموش شده و می‌تواند اوقات مفرحی ایجاد کند.
منبع: سواد زندگی
