نخل‌گردانی زواره، نماد عشق کویرنشینان به سالار شهیدان
فرماندار شهرستان اردستان گفت: ثبت آیین نخل‌گردانی زواره در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور یک افتخار برای شهرستان اردستان است، ثبت ملی دیگر آیین‌های این شهرستان در حال پیگیری است.
به گزارش کاشان فردا به نقل از خبرگزاری فارس از اردستان، نخل نماد تابوت، اتاقکی است که از چوب ساخته شده است و با پارچه‌های ابریشمی و نظایر آن آراسته می‌شود، نخلبندی آیین سنتی است که قبل از فرارسیدن ماه محرم انجام می‌شود.
آیین نخل‌گردانی از آیین‌های سنتی است که پس از مرحله نخلبندی در ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) برگزار می‌شود؛ نخل‌گردانی ویژه مناطق کویری و مرکزی ایران است و در شهرهایی نظیر زواره، اردستان، نایین، ابیانه، بادرود و یزد اجرا می‌شود.
قدمت تاریخی آیین نخل‌گردانی به دوران حکومت صفویان، پس از معرفی مذهب شیعه به‌عنوان مذهب رسمی کشور برمی‌گردد، آیین سنتی نخل‌گردانی زواره قدمتی ۳۰۰ ساله دارد که در ایام محرم و به ویژه روزهای تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود.
«سید محمد هادی احمدی‌طبا»فرماندار اردستان بیان کرد: مراسم نخلبندی و نخل‌گردانی حسینیه بزرگ زواره یک مراسم سنتی و آیینی با قدمت دیرینه است که برنامه‌های خاص خود را نیز دارد، مراسم نخلبندی در سحرگاه آخرین جمعه ماه ذی‌الحجه انجام می‌شود.
وی گفت: نخل‌گردانی در ظهر روز عاشورای حسینی، توسط عزاداران انجام می‌شود نخل ۷۲ پایه دارد کارهای ثبت ملی این آیین در سال‌های ۹۵ و ۹۶ انجام شد و در عاشورای سال ۱۴۴۵ قمری از لوح ثبت ملی این آیین رونمایی شد.
احمدی‌طبا بیان کرد: ثبت آیین نخل‌گردانی زواره در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور یک افتخار برای شهرستان اردستان است و در سال جاری برای ثبت ملی دیگر آیین‌های شهرستان پیگیری‌هایی را انجام می‌دهیم.
فرماندار اردستان گفت: پامنبری حسینیه کوچک زواره نیز ثبت ملی شده که در روز ۲۸ صفر از آن رونمایی خواهد شد همچنین رونمایی از ۴ اثر دیگر را در دستور کار داریم امسال همزمان با رونمایی از این لوح ثبتی، مراسم نخل‌گردانی زواره به‌صورت مستقیم و زنده از رسانه ملی پخش شد.
آیین نخل‌برداری زواره با قدمت بیش از ۳۰۰ سال هرساله در روز عاشورا در حسینیه بزرگ زواره با حضور اقشار مختلف مردم و عزاداران حسینی برگزار می‌شود.
نرگس بهشاد، سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اردستان بیان کرد: آیین نخلبندی و نخل‌گردانی زواره در سال ۱۳۹۸ به شماره ۲۰۷۴ در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسید، با توجه به آماده کردن لوح ثبتی این آیین روی فلز و این‌که در زمان ثبت، رونمایی انجام نشده بود، تصمیم گرفته شد همزمان با ظهر عاشورا، از لوح ثبت ملی این آیین رونمایی شود.
وی گفت: در مراسم نخلبندی پارچه‌های رنگی اهدایی مردم را به نخل چوبی قدیمی به سبک خاصی می‌بندند و آن را برای محرم آماده می‌کنند. در هنگام بستن نخل روضه و ذکر مصیبت نیز انجام می‌شود.
محمد رضا صدوقی، کارشناس مسائل تاریخی بیان کرد: بخش زواره دارای دو حسینیه بزرگ و کوچک است و این حسینیه‌ها صفه‌هایی دارد که در آن نخل تاریخی نگهداری می‌شود و این نخل در ایام سوگواری امام حسین(ع) مورد استفاده قرار می‌گیرد، سنت دیرینه مردم این منطقه این است که با پارچه های رنگی نخل را آذین‌بندی می‌کنند.
وی گفت: در ایام قبل از محرم، خانم‌ها پارچه‌هایی را نذر نخل می‌کنند و آن را به نخل می‌بندند گاهی اوقات سفره‌های ترمه و پارچه‌های قلمکار نیز به نخل بسته می‌شود، خانواده‌های مختلف در هر محله مخصوص بلند کردن نخل بودند.
صدوقی بیان کرد: متولی حسینیه بزرگ زواره باید اجازه داده تا جوانان نخل را بلند کرده و از صفه خارج کنند تا در فضای بزرگ حسینیه توسط مردم گردانده شود همچنین اوج مراسم نخل‌گردانی زواره در ظهر عاشورا است.
کارشناس مسائل تاریخی گفت: آیین نخل‌گردانی ریشه در آیین‌های کهن ایرانی دارد و نماد تشییع پیکر است که در دوره صفویه به عزاداری برای اباعبدالله الحسین(ع) تبدیل شد و مردم همراه با نوحه‌خوانی و سوگ این نخل را حرکت می‌دهند.
وی بیان کرد: یکی از سنت‌هایی رایج در زواره این بود که در ایام نوروز در کنار نخل هفت‌سین می‌چیدند، گاهی اوقات نخل با کلاه‌خود، زره و قطعات فلزی قلمکاری شده تزیین می‌شود.
صدوقی گفت: در حسینیه‌های مختلف و تکایایی که در شهرستان اردستان وجود دارد نخل‌های متعددی نگهداری می‌شود که بعضا قدمت تاریخی نیز دارند اما تمام این‌ها اقتباسی از حسینیه بزرگ زواره بوده یعنی می‌توان گفت این سنت از حسینیه بزرگ زواره شروع شده و به مرور به تمام نقاط شهرستان منتقل شده است.
امید می‌رود دیگر آیین‌های فرهنگی و مذهبی که در شهرستان وجود دارد نیز ثبت ملی شوند.
کاشان فردا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.
