کاشان فردا – همه ما این تجربه را داشتهایم که وقتی کسی در حضور ما خمیازه میکشد، ما هم بیاختیار خمیازه میکشیم. یا اگر کسی بخندد، حس خنده به ما هم سرایت میکند. استرس و اضطراب هم درست مثل خمیازه مسری است و ما میتوانیم دچار استرس دست دوم Secondhand stress شویم. پژوهشگران دریافتهاند که 26 درصد افراد با مشاهده شخصی که دچار استرس است، سطح کورتیزول (هورمون استرس) خونشان بالا رفته است.
سرایت هیجانهایی مثل خمیازه و استرس حاصل فعالشدن نورونهای آیینهای است. برای همین اگر در محیط کار دچار استرس میشویم، بیآنکه دلیلی برای آن وجود داشته باشد، احتمالاً باید ببینیم کدامیک از همکاران دچار استرس است. درست مثل وقتی که راننده تاکسی با عصبانیت بوق میزند، ما تا وقت پیادهشدن اضطراب داریم، وقتی یکی از همکاران دچار استرس میشود به ما هم سرایت کرده است.
هیجانها یا احساسات ما از طریق یک شبکهی بیسیم از نورونهای آیینهای مثل اینترنت وایفای پخش میشوند و سرایت میکنند، این نورونها که بخشهای بسیار کوچک مغز هستند به ما اجازه میدهند با دیگران همدلی و غمخواری کنیم و احساسات آنها را درک کنیم.
هووارد فریدمن و رونالد ریگیو پژوهشگران دانشگاه ریورساید کالیفرنیا دریافتند اگر یک نفر که در حوزهی دید شما قرار دارد، مضطرب و یا بسیار پرهیجان باشد- چه کلامی یا غیرکلامی – به احتمال بسیار زیاد شما نیز آن هیجان یا اضطراب را تجربه میکنید.
مشاهدۀ کسی که استرس دارد – به ویژه یک همکار یا عضو خانواده – میتواند اثری آنی بر سامانههای عصبی ما بگذارد.
تحقیقات نشان داده است که استرس دست دوم تا 40 درصد بیشتر از یک شریک عشقی سرایت میکند تا از غریبهها. با این حال وقتی شما مشغول تماشای فیلمی هستید که در آن شخصیتِ غریبۀ فیلم استرس و اضطراب را تجربه میکند باز هم تا 24 درصد واکنش استرسی نشان میدهید. این امر تاییدی بر این نکته است که چرا نباید قبل از خواب فیلمهای ترسناک یا جنایی ببینیم.
بیشنر بخوانیم:
+ استرس مثبت؛ چگونه با استرس شادتر و سالمتر شویم
دیدن یا شنیدن صدای یک نفر کافی است که استرس او به ما منتقل شود. حتی با بو کشیدن هم استرس سرایت پیدا میکند. یک پژوهش جدید نشان میدهد که استرس باعث ترشح هورمونهای بخصوصی میشود که توسط حواس بویایی دیگران دریافت میشود. به این ترتیب حالا دیگر آشکار است که منفینگری و استرس به معنای واقعی میتوانند مثل سرماخوردگی از طریق هوا به اتاقک مغز ما وارد شوند.
با اینکه این پژوهش بسیار پیچیده است، ولی میبینیم که منفینگری که از دیگران “میگیریم” میتواند بر کسب و کار و نتیجۀ تحصیل آدمها تأثیر بگذارد. پژوهشهای اخیر نشان دادهاند که این سرایت منفینگری، اضطراب و استرس بر سطح سلولی هم تأثیر میگذارد و طول عمر ما را کوتاه میکند.
طبق گزارش بیفورهپنیس، شرکتهایی مثل ریتز کارلتون، و اسکار هلت سیستم پس از آنکه از تأثیر استرس دست دوم آگاه شدند، دستورالعملی با عنوان “خالیکردن هیجان ممنوع” تدوین کردند برای زمانی که کارکنان اطراف مشتریان یا مریضان هستند. چرا که وقتی پرستار با استرس یا ذهنیت منفی به مریض رسیدگی میکند میتواند استرس واگیری به او منتقل کند.
طبق گفتهی تام رات: «ذهنیت مثبت کماکان با نتایج سلامتی مثبت همبسته است و بالعکس. ما در دنیای کار بسیار متصلمان به شدت در معرض آدمهای دیگر هستیم».
این بدین معنی است که هیجانهای منفی و استرس حتی می توانند مسریتر شوند چون ما در جامعهای هستیم که به طور روزانه و مداوم در معرض نظرهای منفی مقالات خبری و رسانههای اجتماعی؛ زبانبدن ِ پراسترس سیاستمداران، استرس آدمهای مترو و خیابان هستیم که در آنجا میتوانیم رفتارهای غیرکلامی همه را ببینیم. در چنین دنیای بسیار به هم متصلی، احتیاج داریم راههایی را برای بهبود سامانهی ایمنی هیجاناتِمان بیابیم، در غیر این صورت با ریسک بالای اثرات منفی استرسهای دست دوم روبهرو هستیم.
ایمنسازی در برابر هیجانهای دست دوم
1. با استرس نجنگیم: در پژوهشی که دکتر آلیا کروم از آزمایشگاه ذهن و بدن دانشگاه استنفورد و پیتر سالووی، موسس مرکز هوشهیجانی دانشگاه ییل در بانک سرمایهگذاری یوبیاس (UBS)انجام داد، مشخص شد اگر شما ذهنیتی مثبت از استرس پیدا کنید و جنگیدن با آن را متوقف کنید، تا 23 درصد کاهش اثرات منفی استرس را تجربه می کنید.
به جای جنگیدن و ناامیدشدن از آدمهای منفی اطرافمان، آن را به عنوان فرصتی برای مهربانی یا چالشی برای کمک به آن شخص برای مثبتترشدن ببینیم.
برخی متخصصان روان شناسی نیز توصیه میکنند به جای جنگیدن با افراد منفی، از آنها دوری کنیم.
2. پادتن مثبت ایجاد کنیم: ما به رفتارهایی نیاز داریم که اثرات منفی اشخاص استرسی را خنثی کند. وقتی با رفتار استرسی یک همکار مواجه میشویم، با خودآگاهی نسبت به این که ما نباید دچار استرس شویم، بکوشیم بر خود مسلط باشیم و با لبخند و گفتن جملات پرانرژی و امیدبخش، هم به او انرژی مثبت دهیم و هم به خودمان.
همچنین اگر دچار استرس دست دوم شدیم، بکوشیم با ترتیب دادن برنامههای شاد برای خودمان، پادتن مثبت ایجاد کنیم تا اثرات استرس را به حداقل برسانیم.
3. خود ایمن باشیم: عزتنفس یکی از بزرگترین ضربهگیرها برای خنثیکردن استرس دست دوم است. هر چه عزتنفس ما بالاتر باشد، بیشتر میتوانیم از پس هر وضعیتی که با آن روبهرو شویم، برآییم. مهارتها و استعدادهای خود را بشناسیم و روی آنها کار و تمرین کنیم. تمرین، یکی از بهترین راههای ایجاد عزتنفس است، هر وقت ما تمرین میکنیم مغز ما از طریق اندورفینها، یک پیروزی را ثبت میکند.
4. خود را واکسینه کنیم: قبل از اینکه از منزل خارج شویم و به محل کار یا محیطهای پر استرس برویم خودمان را واکسینه کنیم. چند عادت روانشناختی مثبت که میتواند به واکسینهکردن مغزمان در برابر ذهنیتهای منفی دیگران کمک کند عبارتاند از:
+ نوشتن سه چیز که قدردان آنها هستیم و فکرکردن به نعمتهایی که داریم
+ نوشتن دو دقیقهای یک تجربه مثبت
+ نوشتن یک ایمیل قدردانی دو دقیقهای برای یک دوست یا همکار
+ خواندن متون الهامبخش و انگیزشی به ویژه صبحها
+ معاشرت با آدمهای مثبت و پرانرژی
+ انجام چند دقیقه نرمش
+ دو دقیقه مراقبه یا مدیتیشن
+ گوش کردن به موسیقی های پرانرژی (هرگز غمگین گوش نکنید)
+ و سرانجام هر کاری مثبتی که حال تان را خوب می کند از پوشیدن لباس مورد علاقه گرفته تا تفریح دوست داشتنی خودتان
منبع: سواد زندگی