نهم آبان سال‌روز درگذشت ارباب تفضلی
کاشان فردا – حسن تفضلی ملقب به ارباب، در سال ۱۲۷۴ در محله پاپک کاشان به دنیا آمد.
پدر او میرزاعبدالرحیم پاپکی از تجار برجسته شهر بود که به دلیل مراوده تجاری با کرمانشاه، به کرمانشاهی ملقب شده بود.
تفضلی در ۲۶ سالگی پدرش را از دست داد.
وی در کودکی به مکتب‌خانه و سپس حوزه علمیه رفت و تحصیلات مقدماتی را فراگرفت. در نوجوانی و جوانی درحالی‌که در سال‌های نخست کار و کسب بود، دوران سیاه سیطره نایبیان در کاشان را تجربه کرد.
او که ابتدا به راه پدر رفت و به تولید و تجارت فرش دستباف پرداخت، در ۱۳۱۳ (در ۳۹ سالگی) با توجه به فضای ایجادشده در جهت سهولت ایجاد مراکز تولیدی و نیز با بافتِ فرش بسیار نفیسی که به کاخ مرمر اهدا و در ازای آن مجوز کارخانه را از رضاشاه دریافت کرد، اقدام به تأسیس کارخانه ریسندگی و بافندگی کاشان با سرمایه اولیه ۲۲۵ هزار تومان نمود: آغاز مسیری که تا ۵۳ سال بعد (زمان فوتش ۱۳۶۶) در آن گام برداشت.
شرکت ریسندگی از بدو تأسیس با خرید ماشین‌آلات و گسترش سهام و توسعه نیروی انسانی، گام‌های تکامل و گسترش را برداشت.
سرمایه شرکت تا سال ۱۳۲۰ به حدود ۵۰۰ هزار تومان و در پایان سال ۱۳۲۲ به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزارتومان رسید.
همچنین شرکت تا سال ۱۳۳۰ دو دوره توسعه برنامه‌ریزی شده را محقق ساخت که طی آن‌ها صدها ماشین بافندگی، چاپ و نقشه خریداری و کارگاه‌هایی ساخته و تکمیل شد.
سرمایه شرکت در آبان ۱۳۳۵ به ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و در ۱۳۳۹ به ۲۰ میلون ۲۵۰ هزارتومان رسید. در این سال، میزان کارگران از ۱۰۰نفر در هنگام تأسیس به ۱۳۰۰ افزایش یافته بود.
در سال ۱۳۳۶ کارخانه شماره ۲ با ۱۲۶ دستگاه بافندگی و سومین کارخانه طی سال‌های ۱۳۳۹ـ۴۰ با ۵۰۸ دستگاه بافندگی آغاز به کار کردند. در این سال تعداد کارگران به ۲۸۰۰ نفر رسیده بود.
تولید انواع منسوجات از پنبه طبیعی، الیاف ستیک، پارچه زنانه و مردانه با طرح‌های مختلف به طور مرتب در حال گسترش بود.
بیشتر بخوانیم:
+ تا ارباب بود، کارگران با جان و دل کار می‌کردند
+ تخریب آرام یادگار ارباب تفضلی
تا سال ۱۳۵۰، شرکت ریسندگی تمام فعالیت‌های خود را در قالب همان شرکت اولیه توسعه داد و در این سال اقدام به ثبت شرکت مستقل نساجی کاشان (شرکت آریا) نمود.
ارباب تفضلی در طی سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ (انقلاب اسلامی) در قالب سهام‌دار عمده و مدیرعامل و عضو هیئت مدیره، به همکاری با خاندان لاجوردی ـ بویژه اکبر لاجوردیان ـ در شرکت‌های سهامی آبیاری کاشان، مخمل و ابریشم کاشان و فرش راوند پرداخت.
آن مرحوم در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ به ژاپن (دو بار در ۱۳۴۳ و ۱۳۵۲) و آلمان و نیز سفر حج رفت که از لحاظ خرید ماشین‌آلات و بازار فروش سفرهای بسیار مهمی بود؛ برای نمونه در زمان کمبود شدید پلی‌استر، مدیرعامل ژاپنی شرکت تجین به افتخار ورود تفضلی به ژاپن، ۵۰ تن پلی‌استر به وی فروخت.
بیشتر بخوانیم:
+ ارباب تفضلی از زبان دکتر فرهنگی
تحول سرمایه شرکت در دهه ۵۰ با شتاب روزافزونی ادامه یافت. در ۱۳۵۰ سرمایه شرکت به ۶۴ میلون تومان افزایش یافت و در ۱۳۵۱ به عنوان سهامی عام پذیرفته شد. در این زمان زیربنای کارخانه به ۵۸ هزار مترمربع رسیده بود.
در سال ۱۳۵۲ تعداد پرسنل به ۳۲۰۰ نفر افزایش یافت. شرکت در سال ۱۳۵۵به سهامی عام پیوست و در سال ۱۳۵۶ سود خالص آن به میزان ۱۶ میلیون و ۸۸۰ هزار تومان به حساب صاحبان سهام گذاشته شد.
سرمایه شرکت در ۱۳۶۰ به ۲۰۰ میلیون تومان، در ۱۳۶۵ به ۳۰۰ میلیون تومان و در ۱۳۶۶ (آخرین سال فعالیت مرحوم تفضلی) به ۴۰۰ میلیون تومان افزیش یافت.
سود خالص شرکت در ۱۳۵۶ حدود ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، ۱۳۵۷به میزان ۸ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، ۱۳۵۸ به میزان ۳۵ میلیون تومان، و در ۱۳۶۹به میزان ۵۷ میلیون و ۷۰۰ هزارتومان افزایش یافت.
سودآوری شرکت تا سال ۱۳۷۹ ادامه داشت.
راهی که ارباب تفضلی در کاشان آغاز کرد، در بسیاری از نقاط دیگر کشور نیز پی گرفته‌شد و به همین دلیل او را «پدر صنعت نساجی ایران» خوانده‌اند.
تفضلی در حوزه مدیریتی اعتقاد زیادی بر به‌کارگیری افراد تحصیل‌کرده داشت و در این راه گام‌های جریان‌سازی برداشت، از جمله جایگزینی افراد تحصیل‌کرده داخلی با کارشناسان خارجی.
او در مدیریتش از همان ابتدا افق دید وسیعی داشت، چنان‌که در همان بدو امر در ۱۳۱۳ برای کارخانه ۲۰۰ هزارمتر زمین در نظرگرفت که باعث شد در دهه‌های بعد، در این زمینه دچار محدودیت نشود.
اعتبار تفضلی در داخل و خارج، بزرگ‌ترین سرمایه او در تثبیت و گسترش فعالیت‌های تجاری‌اش بشمار می‌رفت. صبر و بردباری و در عین حال قاطعیت در برابر کوتاهی‌ها، نظم فراوان و تخصص‌گرایی بویژه در انتخاب مدیران، باعث موفقیت روزافزون مراکز تحت نظر وی بود.
به جهت کنترل دقیق مدیران شرکت‌های تحت نظر او بر مسائل مالی، از این جهت هیچ نوع فساد قابل‌توجهی دیده نمی‌شد.
همچنین از دیگر عوامل مؤثر در موفقیت روزافزون شرکت این بود که علاوه بر ثبات مدیرعامل، هیئت مدیره هم تغییرات بسیار اندکی را تجربه می‌کردند؛ به این ترتیب، در طی دهه‌ها خانواده‌های اخوان، فرشچی، کیهان و تفضلی سهام‌داران اصلی شرکت بودند.
منبع: کاشانامه با تغییرات و جابجایی در پارگراف‌ها
